Սոչիում «ստորագրվեց» Սերժ Սարգսյանի քարտ-բլանշը
Սոչիում նախօրեին տեղի ունեցած Սարգսյան-Պուտին հանդիպումը հետաքրքիր էր ավելի իր համատեքստով, քան բուն բովանդակությամբ, համենայնդեպս, դրա այն մասով, որը հայտնի դարձավ հանրությանը: Իսկ հանրությանը հայտնի դարձան ողջույնի խոսքերը, որ միմյանց հղեցին Հայաստանի և Ռուսաստանի նախագահները, գրում է «Առաջին լրատվական»-ը: Դրանցում առանձնահատուկ մեսիջներ չկային, թեև իհարկե առկա էին ուշադրության արժանի պահեր: Մասնավորապես, հետաքրքիր էր այն, որ Սերժ Սարգսյանը գոհունակություն էր հայտնում հայ-ռուսական տնտեսական գործակցության ցուցանիշներից: Այդ ցուցանիշներն առանձնապես չունեն գոհունակություն առաջացնելու տեղ, որովհետև Հայաստանում, մեղմ ասած, բացակայում են ռուսական ներդրումները, իսկ այն ոլորտներում, ընդ որում ռազմավարական ոլորտներում, որտեղ Ռուսաստանը հանդես է գալիս սեփականատեր, զարգացման և արդիականացման փոխարեն առաջանում են միայն ու միայն արդյունավետության և օպտիմալ կառավարման հետ կապված հարցեր: Այդ իրավիճակում գոհունակություն հայտնել, որ Ռուսաստան ավելի շատ է ծիրան արտահանվել, կամ լոլիկ, մեղմ ասած՝ տարօրինակ է: Մյուս կողմից, Սերժ Սարգսյանը ներկայումս Ռուսաստանից դժգոհություն չի արտահայտի, քանի որ կա ներիշխանական վերադասավորումների խնդիր, որի համար, դեռևս մարտի նախընտրական փուլում նա Պուտինից ստացել է այսպես ասած քարտ-բլանշը, երբ այցելել էր Մոսկվա:
ՌԴ նախագահը հայտարարեց, որ Հայաստանը անցում է կատարում կառավարման մի մոդելից մյուսը, և թեև հեշտ չի լինելու, սակայն հույս ունի, որ Հայաստանը սահուն կկատարի անցումը «Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ»: Այդքանից հետո Սերժ Սարգսյանը Պուտինից դժգոհելու առիթ կամ պատճառ չունի, քանի որ նա տվել է ամենակարևորը: Իսկ որ տնտեսական արդյունքներ, տնտեսական նվերներ Ռուսաստանը Հայաստանին չի անելու, Պուտինը հստակ ազդարարել է դեռևս նախորդ տարի օգոստոսին՝ Սերժ Սարգսյանի Ռուսաստան կատարած այցի ընթացքում, հայտարարելով, որ ԵՏՄ-ի շնորհիվ Հայաստանի տնտեսությունն արձանագրել է երկնիշ աճ: Պուտինն անկասկած գիտեր, որ այդպիսի աճ չի արձանագրվել, բայց նրա խոսքի իմաստն այն էր, որ Հայաստանը ստացել է առավելագույնը, մնացածը պետք է փնտրի ինքը: Սարգսյանը փնտրեց ու գտավ Կարեն Կարապետյանին, ակնկալելով, որ նա կապահովի ներդրումներ: Իհարկե, տեսականում չի բացառվում, որ նրան Կարապետյանի կամ ավելի շուտ Կարապետյանների՝ ամենից առաջ միլիարդատեր Սամվել Կարապետյանի «հետքը» կամ ուղղությունը ցույց է տվել Մոսկվան, կամ պարզապես չի թողել այլ տարբերակ, այլ հնարավորություն: Էականը տվյալ պարագայում արդեն դա չէ, այլ այն, որ Մոսկվան ու Երևանը մտել են հարաբերությունների նոր փուլ, որտեղ ըստ էության արդեն գործում են ոչ թե ուղիղ ցուցումները, հրահանգները, դժգոհությունները կամ այլ կերպ ասած՝ մահակը, այլ այսպես ասած, մի կողմից՝ Երևանի լիակատար լոյալությունը, մյուս կողմից՝ դրա դիմաց Ռուսաստանի զինաթափումը: Այդպիսով, մի կողմից Սերժ Սարգսյանը բացահայտորեն չի ընդդիմանում Մոսկվային և գնում է նրա թողած սլաքների կամ այսպես ասած թափած փշուրների հետքով, նույնիսկ եթե գիտե, որ այն տանում է փակուղի, մյուս կողմից՝ Մոսկվան է ավելի ու ավելի խնդրի առաջ կանգնում հենց այն առումով, որ Սերժ Սարգսյանը չի ընդդիմանում և առիթ չի տալիս իր հետ կոշտ տոնով կամ վերջնագրով խոսելու: Ինչքան կշարունակվի այդ խաղը, իհարկե բարդ է ասել: Բայց հնարավոր է բավականին տևական ընթացք կունենա, քանի որ այդ խաղի բուն հիմքում իհարկե ամերիկա-ռուսական հարաբերությունն է, Թրամփի հետ կապված ռուսական հույսերի տապալումը և պատժամիջոցների չեղարկման փոխարեն դրանց արդեն օրենքի ուժ տալը, այսինքն՝ մարտավարականից ռազմավարական բնույթ հաղորդելը:
Մեծ հաշվով, Սերժ Սարգսյանի Սոչի կատարած այցն իր ընդհանուր համատեքստում արձանագրեց այն, որ շարունակում է ուժի մեջ մնալ մարտին ստացած քարտ-բլանշը: Սերժ Սարգսյանն իր ներածական խոսքում շնորհակալություն հայտնեց Պուտինին հրավերի համար, ինչը հիմք է տալիս ենթադրել, որ հանդիպման նախաձեռնությունը գալիս է Ռուսաստանի նախագահից: Այդ իմաստով, քարտ-բլանշը հաստատելու, և ընդհանրապես Հայաստանի մասով սլաքները ճշտելու կարիք առաջացել է թերևս այն բանից հետո, երբ Պուտինն իր համար սլաքները ճշգրտել է 2018-ի նախագահական ընտրությունների մասով և որոշել, որ գնում է դրանց մասնակցելու: Համենայնդեպս, վերջին շրջանում Պուտինի քայլերում շատ փորձագետներ են տեսնում արդեն իսկ սկսված նախընտրական PR-ի ակնհայտ դրսևորումներ: Այլ կերպ ասած, մարտին «նախաստորագրված» քարտ-բլանշը «ստորագրվեց» օգոստոսին: Տվյալ պարագայում սակայն էական է դառնում այն, թե ո՞րն է դրա գինը, որ վճարելու է Հայաստանը Սարգսյանի այդ քարտ-բլանշի համար: Այդ գինը վտանգավո՞ր է, թե՞ հակառակը՝ խոսքը ոչ թե գին վճարելու, այլ արտաքին քաղաքական և ընդհանրապես միջազգային հաշվեկշիռը բարելավելու մասին է, թե՛ Եվրամիության հետ շրջանակային նոր համաձայնագրի տեսքով՝ որը ևս նախաստորագրվել է մարտին և ստորագրման սպասում է նոյեմբերին, թե՛ Իրանի ուղղությամբ քաղաքականության ինտենսիվացմամբ, թե՛ նաև տարածաշրջանում լայն կտրվածքով նոր վեկտորների ուղղությամբ քայլեր կատարելու: Քարտ-բլանշն անշուշտ չպետք է շփոթել Սերժ Սարգսյանի վարչապետության հետ: Խոսքը դիրիժորության մասին է, իսկ թե հատկապես ինչ կարգավիճակով, դա թերևս թողնված է Սերժ Սարգսյանի կարողություններին և նպատակահարմարություններին: