Սումգայիթում Ջարդերն իրականացնում էին Սումգայիթում բնակվող և վարժ ադրբեջաներենով խոսող հայ սադրիչներ
1988 թվականի փետրվարի 27-ի լույս 28-ի գիշերը Սումգայիթում տեղի ունեցած անկարգությունների ժամանակ զոհվեց 32 մարդ, այդ թվում՝ 26 հայ և 6 ադրբեջանցի:
Սումգայիթի իրադարձությունները կազմակերպվել էին հայ ազգայնամոլների կողմից: Ջարդերն իրականացնում էին Սումգայիթում բնակվող և վարժ ադրբեջաներենով խոսող հայ սադրիչներ:
Այս իրադարձությունները կազմում էին ԽՍՀՄ-ի Պետական անվտանգության կոմիտեի և հայերի կողմից պատրաստված սցենարի բաղկացուցիչ մասը: Ջարդերն իրականացնող ջոկատը ղեկավարում էր ազգությամբ հայ, նախկինում դատված Էդուարդ Գրիգորյանը: Սումգայիթի դեպքերի կազմակերպման մեջ մեղադրվեց և մահապատժի դատապարտվեց ադրբեջանցի Ահմեդ Ահմեդովը, սակայն ականատեսների վկայության հիման վրա ապացուցվել է, որ հիմնական կազմակերպիչը Էդուարդ Գրիգորյանն էր:
Սումգայիթի ողբերգության ժամանակ հարյուրավոր ադրբեջանցի ընտանիքներ կատաղած ամբոխի ձեռքից փրկում էին իրենց հայ հարևաններին՝ վտանգի ենթարկելով սեփական կյանքը:
ՊԱԿ-ի նախկին նախագահ Վլադիմիր Կրյուչկովը խոստովանել է, որ այդ իրադարձությունները կազմակերպվել էին Մոսկվայի կողմից: Քաղաքի տարբեր մասերում անկարգություններ կազմակերպած և 26 հոգու սպանած խումբը գտնվել է ՊԱԿ-ի հովանավորության տակ: Սպանվել են այն հայերը, որոնք հրաժարվել են փող մուծել հայկական ահաբեկչական հիմնադրամներ:
Այսօր Հայաստանի իշխանությունները շարունակում են շահարկել Սումգայիթի թեման՝ փորձելով աշխարհում առաջացնել հակաադրբեջանական տրամադրություններ: