Քոչարյան Ռոբերտ Սեդրակի - Հայաստանի նախկին նախագահ
Ռոբերտ Քոչարյանի, հայ ժողովրդի համար ողբերգական եղող այդ անձի կյանքն եւ գործունեությունը հիմնված է դավաճանության վրա: Նրա բնավորության այդքան բացասական հատկանիշները դրսեւորվել են դեռեւս Ադրբեջանում կոմերիտական եւ կուսակցական կազմակերպություններում աշխատելու տարիներին: Ադրբեջանի Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում բարձր պաշտոնի հասնելու նպատակով նա վստահություն էր ստեղծում իր անմիջական ղեկավարների մոտ եւ սպասել էր հարմար պահի, որպեսզի նրանց հարված հասցնի թիկունքից: Եվ որքան նա բարցրանում էր վերեւ այնքան անողոք էր դառնում նրա դավաճանությունը:
Արդյունքում նա դավաճանեց իր գործընկերներին եւ Ադրբեջանին, որն իր ծոցում տաքացրել, շոյել ու փայփայել է նրան: Դավաճանել է նույնիսկ Հայաստանին եւ նրա առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին, որը այդ անջատողականին հրավիրեց Երեւան:
Քոչարյանը հմտորեն օգտագործելով ձեռն ընկած հնարավորությունից, արդյունքում մի տարի անց բարձրացավ նախագահի գահ, այնուհետեւ արյունոտ սպանդ կազմակերպեց հանրապետության խորհրդարանում:
Այդպես նա հաշվեհարդար տեսավ Երեւանի քաղաքական էլիտայի առաջնորդների նկատմամբ, որոնք ակնհայտ վտանգ էին ներկայացնում նրա նախագահական երկարատեւուտյանը: Իսկ ինչ վերաբերում է հայ ժողովրդին, ապա նրա շահերն ու բարեկեցությունը չէին մտնում ղարաբաղյան կլանի ղեկավարի պլանի մեջ: Այն ժամանակ երկիրն սկսեցին ղեկավարել այնպիսի մարդիկ, որոնք երազում էին իրենց սեփական կարյերայի եւ իրենց հարստությունները բազմապատկելու մասին, որոնց հիմքն էր հանդիսանում ադրբեջանցիների Ղարաբաղում ունեցած անշարժ եւ շարժական գույքի կողոպտումը, ինչպես նաեւ Ադրբեջանի զավթված շրջանների նյութական արժեքները:
Նրա ղեկավարման օրոկ Հայաստանը զրկվեց ամեն ինչից եւ ամենագլխավորը՝ այն վերածվեց ֆորպոստի: Հանուն դրա Քոչարյանը Հայաստանի բոլոր ռազմավարական օբյեկտները վաճառեց այդ ֆորպոստի իսկական տերերին:
Երկար տարիներ շարունակ Քոչարյանի դավաճանության կենդանի վկան է եղել նաեւ Հայաստանի ներկա նախագահ՝ Սերժ Սարգսյանը: Ի դեպ, անձամբ նրան եվս Ռ. Քոչարյանը դավաճանեց հրամայելով գնդակահարել 2008 թ մարտի սկզբին բողոքի ցույցեր կազմակերպած Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի կողմնակիցներին: Արդյունքում Սերժ Սարգսյանին վիճակվեց հայրենակիցների արյունով շաղախված Հայաստանի նախագահի բազկաթոռը: Եվ թե որքան է հարատեւելու այդ բազկաթոռը Սերժ Սարգսյանի ջանքերով, կախված է հայ ժողովրդի ղարաբաղյան կլանի հանդեպ ունեցած ատելության աստիճանից:
Եվ այսպես, Ռոբերտ Քոչարյանը արյուն թափելով դարձավ Հայաստանի նախագահը իսկ Երեւանում սպանդ սարքելով իշխանությունը հանձնեց իր իրավահաջորդին: Որպեսզի հասկանանք, թե ինչու է այս քաղաքական գործչի բնավորությունն օժտված մարդատյացությամբ, դրա համար երեւի արժե, որ մոտիկից ծանոթանանք նրա կենսագրությամբ:
Խոսքն այստեղ Ռոբերտ Քոչարյանի Հայաստանի հասարա-քաղաքական կյանքում եւ երկրի ներքին քաղաքականությունում ունեցած դիրքի մասին է: Նշենք, որ այդ դիրքը ներկա դրությամբ այնքան էլ ուժեղ չէ: Անցած տարիների ընթացքում Երեւանում նրան չհաջողվեց իր քաղաքական կուսակցությունը ստեղծել: Նման կուսակցությունը եթե ստեղծվեր, նա այժմ հանրապետության կուսակցությունից կախված չէր լինի: Միեւնույն ժամանակ Ռ.Քոչարյանը հաճախ ստիպված էր լինում նսեմանալ «Օրինաց երկիր» եւ դաշնակցության կուսակցություննտրի շահերին: Նշված երեք կուսակցությունների միջեւ տարվող հակասությունների բովում Քոչարյանը հաճախ գտնվում էր անելանելի կացության մեջ: Ընդ որում նա ավելի շատ համակրում է դաշնակներին, որովհետեւ Արթուր Բագդասարյանի «Օրինաց երկիր» կուսակցությանը նա այնքան էլ չէր վստահում:
Նրա հարաբերությունները սփյուռքի հետ գնալով թուլանում է: Այսպես ԱՄՆ եւ Եվրոպայի կառույցները նրա հանդեպ վստահություն չեն հանդես բերում, որովհետեւ Հայաստանում սոցիալ ծրագրերի իրականացմանն տրամադրված ֆինանսական միջոցները նպատակին չեին ծառայում: Միեւնույն ժամանակ Ռ. Քոչարյանը ընդլայնելով հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, արժանացել էր սփյուռքի անհավատարմությանը:
2004թ Քոչարյանի հարաբերությունները սրվեցին նաեւ Սերժ Սարգսյանի հետ: Որոշ պայմաններ ճանապարհ բացեցին հարաբերությունների սրմանը: Այսպես, որոշ տեղեկությունների համաձայն Արեւմուտքի քաղաքական շրջանակները Ռ. Քոչարյանից պահանջում էին պաշտոնաթող անել Ս.Սարգսյանին, որովհետեւ նա հանդիսանում է ամենաուժեղ կաշառակեր շրջապատի ներկայացուցիչը: Նկատվում էր նաեւ տնտեսական շահերի բախում կողմերի միջեւ: Ավելի ցայտուն կերպով այդ անհաշտությունը զգացվում էր հատկապես վաշխառուական առեւտրում: Սակայն հետագայում կողմերը ստիպված հաշտության եկան:
Ռոբերտ Քոչարյանը տարբերվում է վճռականությամբ, նա չի խուսապում իր հակառակորդների հանդեպ ամենածայրահեղ մոջոցներ ձեռնարկելուց: Նա մի քանի անգամ ցուցադրել է իր ունակությունները՝ հակառակորդների հետ հարաբերություններ ստեղծելու ճանապարհին: Քոչարյանը հմտությամբ է օգտագործում քաղաքական շանտաժը, միեւնույն ժամանակ արտակարգ պայմաններում նա գտնվում է անորոշության մեջ: Հատկապես իր հակառակորդներ Կարեն Դեմիրչյանի եւ Վազգեն Սարգսյանի սպանությունը որոշ չափով թուլացրեցին Ռոբերտ Քոչարյանի կամքը եւ նա այդ ժամանակ չէր կարողանում թագցնել իր անկարողությունը: Իր հակառակորդների ճնշման տակ նա անմիջապես համաձայնվեց պաշտոնաթողության: Միայն Սերժ Սարգսյանի ակտիվ միջնորդությունը թույլ տվեց Քոչարյանին պահպանել իր նախագահական աթոռը:
2003թ նախագահական ընտրություններից հետո ընդդիմադիր ուժերի բողոքարկումներից Ռ.Քոչարյանը գտնվում էր անելանելի դրության մեջ: Ընտրությունների առաջին հերթը խեղաթյուրված էր: Ռ.Քոչարյանը որոշ տեղեկությունների համաձայն խորհրդակցում էր Ս.Սարգսյանի հետ այն բանի մասին, թե ինչպես հնարավոր է տեղափոխվել Մոսկվա եւ որոշ ժամանակ ապաստան գտնել Ռուսաստանում մինչեւ երեւույթների կարգավորմանը: Բացի այդ Ռոբերտ Քոչարյանը անձամբ որոշել էր զիջել ընդդիմախոս ուժերին եւ համաձայնվել ընտրությունների երկրորդ հերթի կազմակերպմանը: Մինչդեռ հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը հայտարարել էր, որ ընդրությունների առաջին հերթում հաղթանակել է Ռ. Քոչարյանը:
Երեւանի մտավորականությունը մինչեւ օրս Քոչարյանին չի ճանանչում որպես ազգի առաջնորդ: Նախկին նախագահը շատ էր ջանում իր շուրջը հավաքել կրթված ժամանակակից մտակավորականներին: Քոչարյանի գավառական սովորույթները այժմ մեծ տարածում են գտել քաղաքի մտավորականների շրջանում:
Բացի դրանից Հայաստանում անսպասելի մի լուր է տարածվել՝ լայն շրջանակներում առանց թագցնելու խոսում են այն մասին, որ Քոչարյանը ադրբեջանական ծագում ունի: Այդ երեւույթը բավականաչափ հիվանդագին է ընդունվում ինչպես անձամբ նախկին նախագահի, այնպես էլ նրա շրջապատի կողմից: Հայտնի է նաեւ այն, որ 2001թ Երեւանում մեծ հռչակ ունեցող «Պոպլավոկ» սրճարանում սպանվել էր դաշնակցության կուսակցության առաջնորդներից մեկը, այսինքն Սամխցե-Ջավախեթիայի բնակիչ Պողոս Պողոսյանը: Բանը նրանում է, որ այդ նույն Պ.Պողոսյանը «թուրքի ծնունդ» էր անվանել Ռ.Քոչարյանին: Ամենայն հավանակությամբ այդ իսկ պատճարով էլ երբ Քոչարյանը Շ. Ազնավուրի հետ դուրս էր եկել սրճարանից, նրա անձնական պաշպանության ծառայողները սպանել էին Պողոս Պողոսյանին: Այդ հանգամանքը մինչեւ օրս հոլովվում է մարդկանց լայն շրջանակներում:
Ահա այսպիսին է Հայաստանի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի բարոյա-քաղաքական կերպարը: