THE GUARDIAN. ԻՐԱՆԸ ՌԴ-ԻՆ ԶԳՈՒՇԱՑՆՈՒՄ Է «ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ՄԻՋԱՆՑՔԻ» ՀԱՐՑՈՒՄ...
Իրանի նոր բարեփոխիչ կառավարությունը Ռուսաստանին զգուշացրել է սահմանային վեճում Ադրբեջանի կողմից չլինել, և այս համատեքստում Թեհրանում պահպանվում են անհանգստությունները Մոսկվայի հետ հարաբերությունների վերաբերյալ: Այս մասին գրում է բրիտանական The Guardian պարբերականը՝ անդրադառնալով Սյունիքի մարզով Ադրբեջանն ու Նախչըվանը կապող երթուղու ստեղծման շուրջ Թեհրանից և Մոսկվայից հնչող հակադիր դիրքորոշումներին:
Պարբերականը հիշեցնում է, որ Իրանը պատմականորեն հակադրվել է «Զանգեզուրի միջանցքի» ստեղծմանն ուղղված ջանքերին: Իրանն այս շաբաթվա սկզբին կանչել էր Ռուսաստանի դեսպան Ալեքսեյ Դեդովին՝ իր դժգոհությունն արտահայտելու Մոսկվայի դիրքորոշման վերաբերյալ՝ ասելով, որ չի ցանկանում, որ իր սահմանների մոտ հակամարտություն ստեղծվի Մոսկվայի խրախուսմամբ:
Բացի այդ, Իրանի արտաքին գործերի նախարար Սայիդ Աբբաս Արաղչին դիմել է անսովոր քայլի՝ Ռուսաստանին նախատելով այն բանից հետո, երբ Մոսկվան անցել է Ադրբեջանի կողմը՝ Հայաստան-Իրան սահմանի երկայնքով ցամաքային միջանցք ստեղծելու կոչերով:
«Տարածաշրջանային խաղաղությունը, անվտանգությունը և կայունությունը սոսկ նախապատվություն չեն, այլ մեր ազգային անվտանգության հիմնասյունը։ Հյուսիսից, հարավից, արևելքից կամ արևմուտքից մեր հարևանների տարածքային ամբողջականությանն ուղղված ցանկացած սպառնալիք կամ սահմանների վերագծում բացարձակապես անընդունելի է և կարմիր գիծ Իրանի համար»,- գրել էր Արաղչին X-ում։
«Վեճն ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ կունենա, եթե պարզվի, որ Իրանի նորընտիր կառավարությունը պատրաստ է ավելի կոշտ դիրքորոշում որդեգրել Մոսկվայի նկատմամբ՝ որպես իր արտաքին քաղաքականությունը վերահավասարակշռելու ջանքերի մի մաս: Ռուսաստանն ու Իրանը պետք է ստորագրեն ռազմավարական համագործակցության նոր համաձայնագիր, սակայն բովանդակությունը դեռևս բաց է քննարկման համար, և Իրանի կառավարությունում լարվածություն կա՝ կապված Ռուսաստանի հետ իր ռազմական դաշինքի խորացման դիվանագիտական գնի հետ»,- գրում է The Guardian-ը:
Ըստ պարբերականի՝ Արաղչիի «կարմիր գծի» մասին նախազգուշացումը հուշում է, որ նա ցանկանում է ավելի հավասարակշռված արևելք-արևմուտք քաղաքականության կոչ անել:
Պարբերականը նշում է, որ ԱԳ նախարար Արաղչիի կշտամբանքն արձագանք է գտել Իրանում:
Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի նախկին ընդհանուր հրամանատար և Նպատակահարմարության խորհրդի քարտուղար Մոհսեն Ռեզաին, որը լուծում է Իրանի խորհրդարանի և Պահապան խորհրդի միջև հարցերը, Հայաստանի տարածքով «միջանցքի» առնչությամբ ասել է. «ՌԴ պետական գործիչների պահվածքն ընդունելի չէ և ակնհայտ հակասում է Իրանի հետ բարեկամության մասին հայտարարությանը, այս երկիմաստությունները պետք է լուծվեն»։
Խորհրդարանի պատգամավոր Ահմադ Նադերին էլ ասել է. «Իրանի ազգային շահերի դեմ (ՌԴ-ի-Խմբ.) նախորդ գործողությունների դեպքում ռուսներին համապատասխան արձագանքի բացակայությունը նրանց կրկնակի ամբարտավանության պատճառ է դարձել: Նրանց պետք է հասկացնել, որ ռազմավարական համագործակցությունը չի նշանակում հրաժարվել շահերից»։
Իրանի ազգային անվտանգության և արտաքին քաղաքականության հանձնաժողովի նախկին ղեկավար Հեշմաթոլլահ Ֆալահաթփիշեհը զգուշացրել է, որ Մոսկվայի դիրքորոշումը «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ կարող է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից կանխարգելիչ հարձակում լինել՝ Իրանի նոր կառավարության և ԱՄՆ-ի միջև կապի ուղիների ձևավորման հնարավորությունը կանխելու համար։
Պարբերականը հիշեցնում է, որ Իրանը պատմականորեն հակադրվել է «Զանգեզուրի միջանցքի» ստեղծմանն ուղղված ջանքերին: Իրանն այս շաբաթվա սկզբին կանչել էր Ռուսաստանի դեսպան Ալեքսեյ Դեդովին՝ իր դժգոհությունն արտահայտելու Մոսկվայի դիրքորոշման վերաբերյալ՝ ասելով, որ չի ցանկանում, որ իր սահմանների մոտ հակամարտություն ստեղծվի Մոսկվայի խրախուսմամբ:
Բացի այդ, Իրանի արտաքին գործերի նախարար Սայիդ Աբբաս Արաղչին դիմել է անսովոր քայլի՝ Ռուսաստանին նախատելով այն բանից հետո, երբ Մոսկվան անցել է Ադրբեջանի կողմը՝ Հայաստան-Իրան սահմանի երկայնքով ցամաքային միջանցք ստեղծելու կոչերով:
«Տարածաշրջանային խաղաղությունը, անվտանգությունը և կայունությունը սոսկ նախապատվություն չեն, այլ մեր ազգային անվտանգության հիմնասյունը։ Հյուսիսից, հարավից, արևելքից կամ արևմուտքից մեր հարևանների տարածքային ամբողջականությանն ուղղված ցանկացած սպառնալիք կամ սահմանների վերագծում բացարձակապես անընդունելի է և կարմիր գիծ Իրանի համար»,- գրել էր Արաղչին X-ում։
«Վեճն ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ կունենա, եթե պարզվի, որ Իրանի նորընտիր կառավարությունը պատրաստ է ավելի կոշտ դիրքորոշում որդեգրել Մոսկվայի նկատմամբ՝ որպես իր արտաքին քաղաքականությունը վերահավասարակշռելու ջանքերի մի մաս: Ռուսաստանն ու Իրանը պետք է ստորագրեն ռազմավարական համագործակցության նոր համաձայնագիր, սակայն բովանդակությունը դեռևս բաց է քննարկման համար, և Իրանի կառավարությունում լարվածություն կա՝ կապված Ռուսաստանի հետ իր ռազմական դաշինքի խորացման դիվանագիտական գնի հետ»,- գրում է The Guardian-ը:
Ըստ պարբերականի՝ Արաղչիի «կարմիր գծի» մասին նախազգուշացումը հուշում է, որ նա ցանկանում է ավելի հավասարակշռված արևելք-արևմուտք քաղաքականության կոչ անել:
Պարբերականը նշում է, որ ԱԳ նախարար Արաղչիի կշտամբանքն արձագանք է գտել Իրանում:
Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի նախկին ընդհանուր հրամանատար և Նպատակահարմարության խորհրդի քարտուղար Մոհսեն Ռեզաին, որը լուծում է Իրանի խորհրդարանի և Պահապան խորհրդի միջև հարցերը, Հայաստանի տարածքով «միջանցքի» առնչությամբ ասել է. «ՌԴ պետական գործիչների պահվածքն ընդունելի չէ և ակնհայտ հակասում է Իրանի հետ բարեկամության մասին հայտարարությանը, այս երկիմաստությունները պետք է լուծվեն»։
Խորհրդարանի պատգամավոր Ահմադ Նադերին էլ ասել է. «Իրանի ազգային շահերի դեմ (ՌԴ-ի-Խմբ.) նախորդ գործողությունների դեպքում ռուսներին համապատասխան արձագանքի բացակայությունը նրանց կրկնակի ամբարտավանության պատճառ է դարձել: Նրանց պետք է հասկացնել, որ ռազմավարական համագործակցությունը չի նշանակում հրաժարվել շահերից»։
Իրանի ազգային անվտանգության և արտաքին քաղաքականության հանձնաժողովի նախկին ղեկավար Հեշմաթոլլահ Ֆալահաթփիշեհը զգուշացրել է, որ Մոսկվայի դիրքորոշումը «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ կարող է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից կանխարգելիչ հարձակում լինել՝ Իրանի նոր կառավարության և ԱՄՆ-ի միջև կապի ուղիների ձևավորման հնարավորությունը կանխելու համար։