ԱԴՐԲԵՋԱՆԸ ՆՇՈՒՄ Է ԱԶԳԱՅԻՆ ՎԵՐԱԾՆՆԴԻ ՕՐԸ. 1988 ԹՎԱԿԱՆԻ ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ 17-ԻՆ ՀԱՐՅՈՒՐ ՀԱԶԱՐԱՎՈՐ ՄԱՐԴԻԿ ՀԱՎԱՔՎԵՑԻՆ ԱԶԱԴԼԸԳ ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄ՝ ԲՈՂՈՔԵԼՈՒ ՄՈՍԿՎԱՅԻ ՎԱՐԱԾ ԵՐԿԱԿԻ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԴԵՄ
Այս օրվա պատմությունը սկսվել է 1988 թվականի նոյեմբերի 17-ին:1988 թվականի նոյեմբերի 17-ին հարյուր հազարավոր մարդիկ հավաքվեցին Ազադլըգ հրապարակում՝ բողոքելու Մոսկվայի վարած երկակի չափանիշների քաղաքականության դեմ։
Այդ գործընթացները սկսվեցին Ադրբեջանի նկատմամբ Հայաստանի տարածքային պահանջների, Լեռնային Ղարաբաղի հայերի անջատողական գործողությունների, Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող հարյուր հազարավոր ադրբեջանցիների իրենց հողերից վտարման պատճառով:
Ժողովուրդը որոշեց իր ձեռքը վերցնել Մոսկվայի և տեղական իշխանությունների վարած քաղաքականության արդյունքում առաջացած խնդիրները և 1988 թվականի նոյեմբերի 17-ին Բաքվի կենտրոնական հրապարակում բողոքի ակցիա սկսեց։ Ակցիան, որը շարունակվել է 17 օր առանց ընդհատումների, ներգրավել է միլիոնավոր մարդկանց և դարձել ԽՍՀՄ տարածքում ամենամեծ բողոքի ակցիան։ ԽՍՀՄ փլուզման գործընթացն ուսումնասիրող բազմաթիվ տեղացի և օտարերկրյա հետազոտողներ նշում են այն կարևոր դերը, որը խաղացել է Ադրբեջանում սկիզբ առած շարժումը այս գործընթացում։ Դեկտեմբերի 4-ի լույս 5-ի գիշերը խորհրդային զորքերը ցրեցին համազգային հանրահավաքը, սակայն այս իրադարձությունները գնահատվեցին որպես ազգային-ազատագրական շարժում և համարվում են մեր հայրենիքի անկախության ձեռքբերման հիմնական գործոնը։
Ազգային վերածննդի օրը նշվում է պետական մակարդակով, սակայն, 2006 թվականի դեկտեմբերին օրենսդրության մեջ կատարված փոփոխությունների համաձայն, այն աշխատանքային է։