«Մեծ կեղծիկ, կամ հայոց ցեղասպանուտյան մասին առասպել»

Նախ նշենք, որ Օսմանյան կայսրության պարագլուխները մինչեւ պատերազմական գործողությունների մեջ մտնելը հանդիպել էին դաշնակների հետ, հուսալով ապավինել նրանց պաշտպանությանը: Հատկանշական է, որ դաշնակներն իրենց հերթին նրանց խոստացել էին, որ որպես այդ երկրի օրենքին հնազանդ քաղաքացիներ պատրաստ են իրենց զինվորական պարտքը կատարել երկրի առջեւ:
Սակայն, հենց որ Ռուսաստանը պատերազմ հայտարարեց Օսմանյան կայսրությանը, դաշնակցական ընկերության պաշտոնական “Հորիզոն” թերթում լույս տեսավ հետեւյալ հայտարարությունը. “Հայերն առանց որեւ է տատանման հանդես եկան Անտանտայի պետությունների կողմից: Դաշնակներն իրենց բոլոր ռազմական ուժերը ներկայացրին Ռուսաստանի տրամադրությանը եւ սկսեցին ստեղծել կամավորականների գումարտակ”:
Դաշնակցական կոմիտեն իր զինված ջոկատներին, որոնք Օսմանյան Կայսրության ներսում նախապատրաստվում էին ապստամբության, այսպիսի մի հրաման տվեց. “Հենց որ ռուսական բանակն անցնի սահմանը, իսկ օսմանյան բանակը սկսի հետ նահանջել, անհրաժեշտ է ամենուրեք բարձրացնել ապստամբություն: Այսպիսով օսմանյան բանակը կհայտնվի երկու կրակի արանքում: Մի կողմից ռուսների հարձակումը, մյուս կողմից հայկական զինվորները թուրքական բանակի շարքերը լքելով կկազմավորեն զինված պարտիզանական ջոկատներ եւ կմիանան ռուսական բանակին”: Հայ ազգամոլ սադրիչների հրահանգում ասվում էր. “Մենք պետք է օգտագործենք բոլոր միջոցները, որպեսզի օժանդակենք Անտանտայի պետություններին, բոլոր ուժերը ներդնենք հանուն Հայաստանի հաղթանակի, հանուն Կովկասյան Կիլիկիայի հաղթանակի եւ մասնավորապես Ռուսաստանի հաղթանակի”:
Նույնիսկ Վան վիլայեթից ընտրված Օսմանական խորհրդարանի հայ ներկայացուցիչ Փափազյանը պարտիզանական զինված ջոկատի ղեկավար դառնալով կռվում էր իր երկրի, ժողովրդի դեմ: Նա տպագրել էր հետեւյալ բովանդակությամբ հայտարարություն. “Կովկասի հայկական կամավորների զինված ջոկատները պետք է նախապատրաստվեն պատերազմական գործողությունների: Նրանք պետք է դառնան ռուսական բանակի առաջամարտիկներ, որպեսզի ռուսներին օգնեն գրավելու հայերի բնակեցված շրջանների կարեւորագույն ռազմական հենակետերը, դրանից հետո շարժվեն դեպի Անադոլու, որպեսզի այնտեղ միանան արդեն կազմավորված հայկական զորամիավորումներին”:
Պատերազմական գործողությունների ժամանակ հայերը լքում էին օսմանական բանակը եւ աննկատ միանում ռուսական բանակին: Հայերից շատերը միանալով ստեղծում էին ավազակային կազմավորումներ: Հայ ավազակաները այդ զենքերը եւ ռազմական հանդերձանքը տարիներ շարունակ հավաքել ու պահել, թաքցրել էին հայկական եկեղեցիներում եւ դպրոցներում: Հայ ազգայնամոլ սադրիչները հարձակվելով օսմանյան զենքի եւ պարենի պահեստների վրա, կողոպտում էին պահեստներում եղած զենքերն ու պարենային մթերքները:
Պատերազմը սկսելուց մի քանի ամիս անց հայկական զինված ջոկատները երկրի արեւելյան մասում սկսեցին վանդալիստական հարձակումներ գործել թուրքական քաղաքների, շրջանների, ավանների ու գյուղերի վրա եւ ֆիզիկապես բնաջնջել խաղաղ եւ անմեղ թուրք բնակիչներին: Հայ ազգայնամոլ սադրիչները կազմալուծում էին օսմանյան բանակը, քարուքանդ էին անում ճանապարհներն ու կամուրջները, հարձակվում էին քարավանների վրա: Հայ կամավորականների գազանություններն այնքան դաժան էին, որ ռուսական հրամանատարությունը ստիպված եղավ նրանց հանել պատերազմական գործողություններից եւ ուղարկել թիկունք:
Այն ժամանակվա ռուսական սպաները գրում էին, որ հայերը թուրքերի հանդեպ այնպես անողոք էին վարվում, այնպիսի հանցագործություններ էին գործում, որ մարդու մազեր էր փշաքաղում:
Ռուսները չէին պատկերացնում, որ անմարդկային վերաբերմունքը եւ դաժանությունը այդչափ անսահման կարող է լինել, նույնիսկ իրենց աչքերին չէին հավատում, որ մարդկանց կարելի է այդչափ խոշտանգել եւ տանջամահ անել:
Հարկ է նշել, որ հայ սադրիչների գազանությունները ոչ միայն թուրքերի եւ այլ մահմեդականների հանդեպ էին: Ազգայնամոլ դաշնակները չէին խղճում նույնիսկ հույներին եւ հրեաներին: Նրանք Տրապիզոնում եւ նրա շրջակայքում ֆիզիկապես ոչնչացրին հազարավոր հույների, Հակկարայի շրջանում շրջապատեցին բոլոր հրեաներին եւ ֆիզիկապես ոչնչացրին:
Այս բոլոր չարագործությունների եւ հանցագործությունների նպատակն էր, պաշտպանել միայն հայերին այն տարածքներում, որտեղ նախատեսված էր ստեղծել նոր հայկական պետություն: Մնացած բոլոր բնակիչները անզթորեն ֆիզիկապես բնաջնջվում էին, կամ էլ փախուստի դիմելով մի կերպ, հրաշքով փրկվում էին ֆիզիկական բնաջնջման վտանգից: Ռուսական բանակի սպաներից մեկը նկատել էր, որ հայերից խիղճ կամ գթություն սպասելն անիմաստ էր:
Օսմանյան խորհրդարանի նախկին ներկայացուցիչ, Էրզրումից ընտրված պատգամավոր՝ Գարեգին Պաստերմաջյանը, որն ընտրել էր հեղափոխական նոր անուն՝ Արմեն Կարո անունը, ղեկավարում էր հայկական առաջին զորամիավորումը, որը ռուսական զորամասերի հետ ներխուժել էր Օսմանյան Կայսրության տարածքը:
Օսմանական կայսրության խորհրդարանի մի այլ պատգամավոր' Համբարցում Բոյաջյանը՝ “Մուրադ” մականունով, ղեկավարում էր թուրք գյուղացիներին սրի քաշող հայ պարտիզանական ջոկատը: Նա հրամայել էր՝ “Ոչնչացնել բոլոր թուրք երեխաներին, քանզի նրանք մեծ վտանգ են սպառնում հայ ազգին: Օսմանական խորհրդարանի նախկին անդամ Փափազյանը պարտիզանական ջոկատներ է ուղարկում Վան, Բիթլիս եւ Մուշ, որտեղ նրանք ահաբեկչական գործողություններ են իրականացնում թուրքերի հանդեպ: 1915 թվականի մարտին ռուսական զորքերը սկսեցին շարժվել դեպի Վան:
Ապրիլի 11-ին Վանի զինված հայերը ապստամբություն բարձրացրին եւ ոչնչացրին մոտակա տարածքի բոլոր թուրքերին, որպեսզի ապահովեն ռուսների կողմից Վան քաղաքի գրավումը: Դրա համար էլ բոլորովին զարմանալի չէ, որ Նիկոլայ II-րդը Վանի հայ հեղափոխական կոմիտեին հեռագիր է ուղարկում 1915 թվականի ապրիլի 12-ին, որով շնորհակալություն է հայտնում Ռուսաստանին ծառայելու համար: Ստեղծված իրավիճակում, երբ հակառակորդի բանակը լայն հարձակում էր գործում Արեւելքում, հայ պարտիզանները ցանում էին մահ եւ ավերվածություններ եւ թիկունքից հարձակվում էին օսմանյան բանակի վրա:
Իշխանությունները հատուկ որոշում ընդունեցին, ըստ որի պատերազմական գործողությունների շրջաններից հայերը տեղահան էին արվում եւ ուղարկվում պատերազմից չեզոք տարածքներ: Ըստ երեւույթի դա օրենքով արդարացված էր ինքնապաշտպանության առումով: 1915 թվականի ապրիլի 24-ին հայ հեղափոխական կոմիտեներն արդեն փակվել էին եւ չէին գործում: Ձերբակալվեցին 235 հեղափոխականներ, որոնք մեղադրվում էին պետության դեմ ուղղված գործունեության համար: Ի դեպ, այս ձերբակալությունների տարեթիվը՝ այսինքն 1915 թվականի ապրիլի 24-ը ամբողջ աշխարհում հայերը նշում են որպես հայոց ցեղասպանության օր: Սակայն, հակառակ այդ ցնդաբանության, որ մոգոնել են հայերը, դա վերաբերում է ոչ միայն թուրքերին, այլ բոլոր մահմեդականներին, որոնց հայերը իրենց թշնամիներն են համարում, պատերազմի ժամանակ ոչ ապրիլի 24-ին, եւ ոչ էլ երբեք հայերի հանդեպ ոչ մի ցեղասպանություն չի իրագործվել:
Փաստերն ու փաստարկումները վկայում եւ ապացուցում են, որ Օսմանյան նախարարության խորհուրդը այն ժամանակ արձակեց հետեւյալ հրամանագիրը. “Տեղահան արված եւ նոր բնակավայրեր տեղափոխված հայերը պետք է ապահովվեն կենսական բոլոր պայմաններով եւ հարմարություններով: Ապահովել նրանց կյանքի եւ սեփականության անձեռնմխելիությունը: Ապահովել նրանց նորմալ ապրելակերպը մինչեւ նրանց նոր տներում բնակեցվելը: Հաշվի առնելով նրանց նախկին սոցիալ-տնտեսական վիճակը, պետք է նրանց հատկացնել հող եւ ունեցվածք: Այս հրահանգը պետք է կատարել այնպես, որպեսզի խուսափել ինչպես հայերի, այնպես էլ մուսուլմանների ֆիզիկական բնաջնջումից: Ճամբարներում գտնվող տեղահան արված հայերի վրա հարձակման դեպքում պետք է անհրաժեշտ միջոցներ ձեռնարկել նրանց պաշտպանության համար”:
Հայերը հարավային Անադոլուց տեղափոխվում էին հիմնականում Սիրիա եւ Պաղեստին, իսկ հյուսիսից եկածները հանգրվանում էին Իրաքում: Այդ ժամանակ տեղափոխվել էին ընդամենը 700 հազար մարդ: Եվ բնական է, որ դրանց թվում կային որոշ կորուստներ պատերազմական գործողությունների ժամանակ եւ երկրում տիրող բանդիտիզմի հետեւանքով: Այդուհանդերձ պետք է նկատի ունենալ, որ հայերի տեղահանությունը եւ բնակեցումը տեղի էր ունենում այն ժամանակ, երբ երկրում խիստ կարիք էր զգացվում վառելիքի, սննդամթերքի, դեղորայքի եւ այլ ռեսուրսների: Երկրում տիրում էր զանգվածային համաճարակ եւ այլ հիվանդություններ: Չարժե մոռանալ, որ պատերազմի ժամանակ զոհվեցին օսմանյան բանակի 90 հազար զինվորներ եւ 3-4 միլիոն քաղաքացիներ, որոնք պատկանում էին տարբեր ազգի, տարբեր կրոնի եւ տարբեր դավանանքի:
Անկասկած, հազարավոր հայեր, ենթարկվելով տեղահանության, ստիպված կրեցին բազմաթիվ ու բազմազան տանջանքներ եւ զրկանքներ: Ի դեպ, նրանցից շատերը մահացան ճանապարհին հիվանդության պատճարով եւ տեղափոխության ծանր չարչարանքների հետեւանքով: Այնուամենայնիվ տեղի ունեցած դեպքերն ու իրադարձություններն անվանել “XX-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն” որն իբրեվ թուրքերն իրականացրել են հայերի դեմ, ճիշտ չէ եւ անարդարացի է եւ անհիմն բարձրացված հարց է հայերի կողմից, քանզի այդ բոլորը համարվում է անամոթաբար հորինված սուտ, եւ պատմական փաստերի ու փաստարկումների բացեիբաց աղավաղում:
Ելնելով դրանից, այսպես կոչված “հայոց ցեղասպանության” մոգոնողները գոնե նախքան դրա մոգոնելը կծանոթային ցեղասպանության սահմանման հետ, թե որն է կոչվում ցեղասպանություն, որը ձեվակերպվել է Միավորված Ազգերի Կազմակերպության կողմից 1948 թվականին, որտեղ պարզ եւ առանց շեղման ասված է, որ ցեղասպանություն չի կարող կիրառվել այն դեպքում, երբ խոսք չի գնում այս կամ այն խմբի մարդկանց մասնակի կամ ամբողջությամբ կանխամտածված ձեւով ոչնչացման մասին: Ոչ անցյալում եւ ոչ էլ հիմա չի կարելի ապացուցել, որ այդպիսի բան է պատահել: Բոլորովին սուտ, հերյուրանք եւ զրպարտություն է թուրքերի դեմ հայերի անհիմն բարձրացրած ցեղասպանության հարցը: Այդ իսկ պատճառով հայ ազգայնամոլներն ու նրանց կեղծարարություններին հավատացողները լավ կանեն, եթե իրենց մեջ տղամարդկություն գտնեն եւ հրաժարվեն անհիմն, այսպես կոչված “ցեղասպանության” եւ հողային հարցերից: Ինչպես սիոնիստները, այնպես էլ հայ ազգայնամոլներն ունեն շատ մեծ ֆինանսական հնարավորություններ ու մեծ հեղինակություն են վայելում միջազգային արենայում եւ կարողանում են ազդել միջազգային հանրությանը, սակայն ճշմարտությունը նրանց կողմը չէ: Դրա համար էլ նրանք ապարդյուն ջանքեր են թափում:
Արդեն հասել է ժամը, որ հայ ազգայնամոլները վերջ տան անիմաստ, հիվանդագին եւ մազոխիստորեն փորփրել վաղուցվա անցյալը եւ փորձեն այն համապատասխանեցնել իրենց ազգային եսասիրական հասկացությանն ու պատկերացումներին: Դրա փոխարեն հարկ է դա միանգամից նետել պատմության անցյալը, եւ եթե ուսումնասիրենք պատմական ռեալիզմը, եւ ոչ թե հետեւենք կեղծարարություններին ու հերյուրանքներին, ապա կտեսնենք, որ ցեղասպանություն ասած բանը տեղի չի ունեցել:
“Զերկալո”, 21 ապրիլ 2007 թ.