ՍՈՀԲԵԹ ԻՐԱՎԱՆՍԿԻ. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ԱՌԱՋՆՈՐԴՆԵՐԻ ՓԱՌՔԸ ԵՎ ԹՇՎԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ հոկտեմբերի 26-ին Հովհաննավանքում պատարագին մասնակցելու որոշման մասին լուրից հետո, որը պետք է կատարեր եկեղեցու առաջնորդ, քահանա Արամ Ասատրյանը, մենք կանխատեսեցինք, որ Հայ եկեղեցու գարեգինամետ հոգևորականությունը կանցնի հարձակման: Հակահարձակումը չուշացավ. նախորդ օրը Գարեգինի սուրհանդակները՝ ղարաբաղյան կլանի կողմից վարձատրվող լրագրողների ուղեկցությամբ, ժամանեցին Հովհաննավանք և փորձեցին Արամ Ասատրյանին հանձնել «հայրապետի» որոշումը, որով կարգալույծ էր հայտարարվում քահանան: Նրանք նաև պահանջեցին, որ Արամ Ասատրյանը լքի եկեղեցին մինչև ժամը 15:00-ն:Սակայն վերջինս, հրաժարվելով ընդունել «հայրապետի» որոշումը, կրկին մեղադրեց նրան, պարզ ասած, անբարոյականության մեջ: Հատկանշական է, որ Հովհաննավանքի ծխականները ոտքի կանգնեցին իրենց վանահոր պաշտպանության համար՝ եկեղեցուց վտարելով թե՛ Գարեգինի սուրհանդակներին, թե՛ Ռոբիկի ու Սերժիկի լրագրողներին։
Այս միջադեպը հստակ ցույց է տալիս, որ առաջիկա երկու օրերի ընթացքում Հովհաննավանքում կարող է տեղի ունենա առաջին բախումը Գարեգինի կողմնակից ուժերի և Նիկոլ Փաշինյանի ծխականների ու կողմնակիցների միջև։ Ի դեպ, նույնիսկ Վրաստանի էթնիկ հայերը որոշեցին պաշտպանել Հովհաննավանքի վանահորը՝ հայտարարելով Հովհաննավանքից Սուրբ Էջմիածին երթով գնալու և Գարեգինի հրաժարականը պահանջելու մտադրության մասին։
Մինչդեռ, այս հակամարտության բնույթին անտեղյակ ընթերցողը կարող է հարց տալ. ի՞նչն է առաջացրել այդպիսի անհաշտ պայքար Էջմիածնի հոգևորականության և Հայաստանի իշխանությունների միջև։ Պատասխանը ակնհայտ է. վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ գործող իշխանությունները պաշտպանում են խաղաղությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի, ինչպես նաև Թուրքիայի միջև, և քայլ առ քայլ շարժվում են դեպի այդ նպատակը։ Սակայն Գարեգինը և նրա հանցակիցները մեղադրում են վարչապետին ազգային շահերը դավաճանելու մեջ։ Այլ կերպ ասած, Սուրբ Էջմիածնի հոգևորականությունը բացահայտորեն աջակցում է պատերազմի կողմնակիցներին՝ ղարաբաղյան կլանին, և նրանց թուրքերի և ադրբեջանցիների նկատմամբ ազգային ատելության քաղաքականությանը։
Պետք է նշել, որ Հայ Եկեղեցին դարեր շարունակ վճռորոշ դեր է խաղացել հայ ժողովրդի պահպանման և համախմբման գործում։
Միևնույն ժամանակ, անհերքելի փաստ է, որ հենց Հայ Եկեղեցին է մեր հարևանների գենոֆոնդում սերմանել իր «աստվածության և բացառիկության որպես ազգի» հավատը, որը պարուրված է տարբեր առասպելներով։
Եվ այս հավատը, որը հիմնված է վանքերի լռության մեջ հայ մատենագիրների կողմից մի ժամանակ անխոնջ հորինված աղավաղված պատմական փաստերի վրա, չէր կարող չթողնել իր հետքը։
Հենց դրա մասին է այսօր Նիկոլ Փաշինյանը խոսում՝ պնդելով, որ ժամանակն է հրաժարվել առասպելներից, ընդունել ներկան և ժողովրդին տանել դեպի խաղաղ համակեցություն հարևանների հետ։
Բնականաբար, հայ հասարակության գիտակցության նման տեղաշարժը դուր չի գալիս Սուրբ Էջմիածնում ամրացած օլիգարխիկ հոգևորականությանը։ Նրանք դավանում են տարբեր արժեքներ՝ հարստանում են, վարում են անառակ ապրելակերպ և պատասխանատվություն չեն կրում Եռաբլուրի սառը մարմարե սալիկների տակ ննջող երիտասարդ տղամարդկանց անիմաստ մահվան համար։
Եվ մինչ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր քարոզում է Հայ եկեղեցին մաքրել կեղտից, ագահությունից և անբարոյականությունից, Գարեգինի հանցակիցները շարունակում են թունավորել իրենց հպատակների մտքերը ռևանշիզմի կործանարար գաղափարով։ Ինչ վերաբերում է Ամենայն հայոց կաթողիկոսին, ապա նա Հայ եկեղեցին վերածել է ընտանեկան բիզնես կայսրության, և դրա պահպանման համար նա պատրաստ է անտեսել Քրիստոսի պատվիրանները և խախտել երկրի օրենքները։ Այս հնարավորությունը նրան տվել է ղարաբաղյան կլանը, որը տարիներ շարունակ իշխանություն էր զբաղեցրել Հայաստանում՝ ռուսական գաղտնի ծառայությունների խամաճիկ, որը դարեր շարունակ անհամաձայնություն էր սերմանել հայ և ադրբեջանական ժողովուրդների միջև։ Սա բացատրում է նրանց միասնական ճակատը Փաշինյանի դեմ՝ պահանջելով նրա իմպիչմենտը։ Սա նաև բացատրում է Մոսկվայում Գարեգինի եղբորը՝ Հայ եկեղեցու Ռուսաստանի թեմի առաջնորդ Եզրաս արքեպիսկոպոսին տրված ամենաթողությունը։ Վերջինս, ըստ հայ հետաքննող լրագրողների, ՖՍԲ-ի գործակալ է և ղեկավարում է հանցավոր խումբ, որը պատասխանատու է տասնյակ կործանված կյանքերի և սպանությունների համար։
Ահա այսպիսի մարդիկ են այսօր ղեկավարում Հայ եկեղեցին։ Եկեղեցական բարոյականությունն ու Սուրբ Գրքի կանոնները նրանց համար օտար են։ Եվ որքան շուտ վարչապետ Փաշինյանը հաջողության հասնի եկեղեցին մաքրել նման կեղծ հոգևորականներից, այնքան շուտ կյանքը կբարելավվի ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամբողջ Հարավային Կովկասում։