Սարգիս Արծրունի. «Սերժ Սարգսյանը մտադիր չէ Կարեն Կարապետյանին «ֆիլտրել» նախորդների օրինակով»
Սերժ Սարգսյանի իշխանության տարիներին մի հետաքրքիր օրինաչափություն է նկատվել: Նա բոլոր նախկին վարչապետներին` Տիգրան Սարգսյանին, Հովիկ Աբրահամյանին, այդ պաշտոնում նշանակել է իր ժառանգորդը դարձնելու խոստումներով, գուցե` երաշխիքներով: Այդպես եղել է նաև պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանի պարագայում: 2014-ի ամռանը, երբ հայ-ադրբեջանական առաջնագծում իրավիճակը լարվել էր, Օհանյանը դարձել էր ազգային համաձայնության խորհրդանիշ և նույնիսկ սոցցանցերում խմբեր էին ձևավորվել, որոնցում քննարկման հիմնական թեման գեներալի նախագահության հեռանկարն էր: Սակայն բոլոր այս գործիչներն իրենց հաշվարկների մեջ սխալվել են, սայթաքել են, որովհետև Սերժ Սարգսյանը չի հանդուրժում իր շրջապատի այն գործիչներին, ովքեր, ժողովրդական լեզվով ասած, աչք ունեն իր աթոռի վրա:
Հովիկ Աբրահամյանը դարձել է «հալածյալ օլիգարխ», Սեյրան Օհանյանը` «լուզեր ընդդիմության» խորհրդանիշ: Ասպարեզում մնացել է միայն Տիգրան Սարգսյանը` սասանված հեղինակությամբ և, ըստ էության` համակարգային համատեքստից դուրս: Կարեն Կարապետյանը նույնպես` Հայաստան վերադարձավ և վարչապետի պաշտոնը ստանձնեց ժառանգորդության հեռանկարով, մանավանդ, որ Սերժ Սարգսյանը նրան հայտարարեց իշխանության և ՀՀԿ-ի «նոր ոգի»: Այս հանգամանքով պայմանավորված` Կարեն Կարապետյանը մի քանի անգամ նույնիսկ սայթաքել է` կարծելով, թե ինքը իսկապես կարող է վարչապետություն ստանալ 2018-ի ապրիլից հետո:
2017-ի մարտի 24-ին, «Ներդրողների ակումբի» ստեղծումով` Կարեն Կարապետյանն, ըստ էության, ֆորմալացրեց իր իշխանական հավակնությունները: Սակայն մենք այդպես էլ չտեսանք վարչապետի տնտեսա-քաղաքական հովանավոր Սամվել Կարապետյանի խոստացած «խփած գոլերը», փոխարենը` ամեն օր «գոլեր» ընդունեց գործող կառավարությունն, ընդ որում` ոչ այնքան ընդդիմության կամ հասարակության, որքան` յուրայինների կողմից:
Կարեն Կարապետյանի «համարձակության» վերջին դրսևորումը տեղի ունեցավ անցած սեպտեմբերին` Հայաստան-Սփյուռք համաժողովի ելույթում, որտեղ գործող վարչապետը հայտարարեց, թե 2018-ի ապրիլին մտադիր չէ հեռանալ իր պաշտոնից: Այս ելույթից հետո սկսվեց Կարեն Կարապետյանի քաղաքական մեկուսացման գործընթացը. իշխանության և ՀՀԿ գրեթե բոլոր գործիչներն` իրար հերթ չտալով, հայտարարեցին, որ Սերժ Սարգսյանն այլընտրանք չունի: Ստեղծվել է բավականին նուրբ իրավիճակ: Ակնհայտորեն Սերժ Սարգսյանը գնում է իշխանության պահպանման, սակայն նա մտադիր չէ Կարեն Կարապետյանին «ֆիլտրել» նախորդների օրինակով, որովհետև համակարգային տրանսֆորմացիայի գործընթացը ենթադրում է ռեսուրսների ոչ թե փոշիացում, այլ` կոնսոլիդացիա, մանավանդ, որ Կարեն Կարապետյանն ոչ այնքան մասնավոր անձ է, որքան` հայկական ծագմամբ ռուսական կապիտալի ներկայացուցիչ: Այս սեգմենտը` Սամվել Կարապետյանի դեմքով, լուրջ դերակատարություն ունի ոչ միայն Հայաստանի տնտեսության մեջ, այլ նաև օլիգարխիկ համակարգում` ապահովելով դրա մի քանի առանցքային ներկայացուցիչների ռուսական «ելքերը»:
Մյուս կողմից` այս հանգամանքը բավարար չէ, որպեսզի Կարեն Կարապետյանը կարողանա լուծել իր վարչապետության հարցը, մանավանդ, որ «Տաշիր գրուպի» սեփականատերը պրագմատիկ մարդ է և խաղադրույք է կատարում այն դեպքերում, երբ շահելու հնարավորություն ունի: Սամվել Կարապետյանը հրաշալի հասկանում է, որ Մոսկվայի կառավարող շրջանակներում շահագրգռված են հայաստանյան ստատուս-քվոյի, այլ խոսքով` Սերժ Սարգսյանի իշխանության պահպանմամբ ու հիմա առավելագույնը ձգտելու է իր շահերը ինստիտուցիոնալիզացնել այն համակարգում, որի «առաջին ջութակը» Սերժ Սարգսյանն է:
Պակաս կարևոր չէ նաև այն հանգամանքը, որ Սամվել Կարապետյանի գործողություններն որոշակիորեն` գոնե հոգեբանական մակարդակում, կաշկանդված են` ԱՄՆ հրապարակած «Կրեմլի ցուցակում» նրա անվան հայտնվելուց հետո: Այս համատեքստում միանգամայն տրամաբանական է, որ Սերժ Սարգսյանին վարչապետ դառնալու առաջարկ անելու է հենց ՀՀԿ առաջին փոխնախագահ, ապագա առաջին փոխվարչապետ Կարեն Կարապետյանը: Վերջինս, ըստ էության, այլընտրանք չունի, Մոսկվա վերադառնալու հնարավորություն` ևս: Եթե նա չդառնա Սերժ Սարգսյանի վարչապետության պաշտոնական առաջարկի հեղինակը, ամենայն հավանականությամբ` կդառնա հերթական «ֆիլտրվողը»:
Սերժ Սարգսյանին աջակցելը, առաջին փոխվարչապետ դառնալը` Կարեն Կարապետյանի մոտ գոնե կարող են ծնել քաղաքական ժառանգության հույսեր: Չնայած` Հայաստանում որևէ բան երաշխավորված չէ, սակայն Կարապետյանն, ըստ էության, ընտրության մեծ հնարավորություն չունի: