Սարգիս Արծրունի. «Չորս միլիոնանոց Հայաստանի անհեռանկար տեսլականը»
Ապագան դրսում փնտրողները, որոնք հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ չեն վերադարձել Հայաստան, ըստ վիճակագրության, 13 հազար 500 են։ Այսինքն՝ հենց այսքան մարդ 2017-ին բռնել է միգրացիայի, այլ խոսքով` արտագաղթի ճանապարհը։ Արտագաղթի դինամիկան, նախորդ տարիների համեմատ, պահպանվում է և պերճախոս վկայությունն է այն փաստի, որ մարդիկ իրենց ապագան չեն կապում Հայաստանի հետ: Սակայն անցած ինը ամիսների վիճակագրությունն ուշագրավ է երկու այլ հանգամանքների համատեքստում: Սերժ Սարգսյանը անցած տարի երեք անգամ, տարբեր հարթակներից, խոսել է 2040թ-ին չորս միլիոնանոց Հայաստանի հեռանկարի մասին, այդ թեմայով տարեվերջին անգամ Անվտանգության խորհրդի նիստ է հրավիրել և համապատասխան ռազմավարություն մշակելու հանձնարարություն է տվել կառավարությանը:
Այնպիսի տպավորություն է, որ չորս միլիոնանոց Հայաստանի տեսլականը Սերժ Սարգսյանի համար գաղափարա-քաղաքական հիմք է ոչ միայն առաջիկա մեկ, այլ նույնիսկ` մի քանի իշխանությունների համար: Եթե հիմա իշխանությունների գործունեության գնահատման չափանիշ է համարվում ԼՂ հարցը, որովհետև, մեծ հաշվով, Արցախի գործոնն է ընկած Հայաստանի բոլոր երեք իշխանությունների ձևավորման հիմքում, ապա Սերժ Սարգսյանն, ըստ էության, առաջարկում է իշխանության ձևավորման նոր հիմք:
Անշուշտ, դրական է, երբ պետության ղեկավարը ձևակերպում է հավակնոտ նշաձող, այլ խնդիր է, որ եթե չեն վերացվում արտագաղթի պատճառները կամ նախադրյալներ չեն ստեղծվում հայրենադարձության համար, չորս միլիոնանոց Հայաստանի տեսլականը վերածվում է բաժակաճառի, լավագույն դեպքում` PR-ի, մանավանդ, որ հասարակությունը փաստորեն չի հավատացել Սերժ Սարգսյանի լավատեսությանը և շարունակել է լքել երկիրը:
Մեր հասարակությունը խրոնիկ հոռետես չէ, պարզապես երկրում օբյեկտիվորեն չկան լավատեսության հիմքեր` հատկապես, որ կառավարման արդյունավետությունը հեռու է բավարար լինելուց, կոռուպցիան ծաղկում է, աղքատության ծավալները գնալով մեծանում են: Այս ֆոնին Սերժ Սարգսյանի «չորս միլիոնի» տեսությունը նույնիսկ վերածվում է քաղաքական սարկազմի, որովհետ քանի չեն վերացել արտագաղթը ծնող պատճառներն, առնվազն տեղին չէ խոսել հավակնոտ ծրագրերի մասին:
Ի վերջո, ժողովրդագրական պատկերն ընդամենը հետևանք է և, եթե չունենանք մրցակցային պետություն, ապա տխուր ցուցանիշները միշտ ստվերելու են հավակնոտ ծրագրերը: Եթե անցած տարվա առաջին ինը ամիսներին արտագաղթը նույն տեմպով շարունակվել է, ապա կասկածի տակ պետք է դնել 7% տնտեսական աճի մասին Կարեն Կարապետյանի պնդումները կամ առնվազն պետք է ընդունել, որ տնտեսության աճը նկատել են միայն հարուստները, իսկ հասարակության մյուս շերտերն ավելի են աղքատացել` կայուն գնաճի և աշխատավարձերի ու կենսաթոշակների չբարձրացման ֆոնին:
Ստացվում է` Կարեն Կարապետյանի քաղաքականության հետևանքով «օպտիմալացվել» են ոչ միայն կրթության և առողջապահության ծախսերն, այլ նաև` երկրի բնակչությունը: Հայաստանի նոր իշխանության ձևավորումը տեղի է ունենում դատարկվող Հայաստանի ֆոնին, երբ վարչապետի պոտենցիալ թեկնածուները` Սերժ Սարգսյանն ու Կարեն Կարապետյանը, խոսում են «չորս միլիոնանոց» կամ «տրամաբանական» Հայաստանի մասին` հավակնոտ ու գեղեցիկ բառերի, ձևակերպումների տակ քողարկելով իրենց անարդյունավետ քաղաքականությունը:
2018-ի համատեքստը զուրկ է քաղաքական բաղադրիչից, որովհետև եթե անգամ գոյություն ունի մրցակցություն վարչապետության հարցում, ապա այն սահմանափակվում է համակարգի ներսում` լուսանցքում թողնելով զրույցները երկրի զարգացման ծրագրերի, հեռանկարների շուրջ: