Սոնա Սահակյան. «Զինվորականները անմեղ որդուս դաժան ու դանդաղ մահվան են դատապարտել»
Ամռան ամիսներին ռազմական ոստիկանության աշխատակիցները ամենուր դիվերսանտ էին փնտրում, ընդ որում, առանց կարևորելու դիվերսանտի ազգային պատկանելիությունը: Ստորև ներկայացվող «դիվերսանտի», հայտնաբերման դեպքը տեղի է ունեցել Հայաստանի սահմանային գոտուց հեռու մի գյուղում:
Մարտունիի բնակիչ, երկրորդ կարգի հաշմանդամ 31 ամյա Ալիկ Զախարյանը հուլիսի 19-ին այցելել էր Լեռնահովիտ գյուղի գերեզմանատուն՝ հարազատների շիրիմին, երբ ՊՆ համարանիշներով մեքենայից դուրս են գալիս ավտոմատներով զինված մարդիկ՝ թևերը ոլորում ու ձեռնաշղթաներ հագցնում:
«Ասել են դու թուրք դիվերսանտ ես, կռացրել են ու սկսել հարվածել, ստիպել են առվի կեղտոտ ջուրը խմել, ծեծել են, գցել մեքենան ու բերել ռազմական ոստիկանության բաժին: Հինգ ժամ ու կես թևերը կապած տղայիս տանջել են: Իմ տղան ասում է որտեղից է, ում տղան է, ասում է որ թուրք չեմ, ձեռքին հայերեն տպագրության գիրք է լինում, ասում են՝ թուրքի ձեռքում էլ կարող է հայերեն գիրք լինել», պատմում է Ալիկ Զախարյանի մայրը՝ Սոնա Սահակյանը:
ՌՈ աշխատակիցները, սակայն շարունակել են ծաղրն ու բռնությունները հաշմանդամ տղայի նկատմամբ արդեն բաժնում. «Շապիկը քաշել են գլխին, ձեռքերը կապած10 րոպե ծեծել, թե ինչ խղճով, հետո ասում են թուրքերը… քաշում են տաբատը պատռում, որ սեռական օրգանները նկարեն, որ համոզվեն թուրքա, թե չէ, սեղմել են, որ լեզուն հանեն դուրս, կոպերն են շուռ տվել, չգիտեմ իմ տղան էն վիճակումա եղել, որ չի պատկերացնում, որ ուշագնացա եղել, թե չէ ինչու պիտի լեզուն դուրս հանեին կամ կոպերը շուռ տային, մեկ ջուրա շաղ տվել դեմքին, մյուսը հացերը կպցրելա դեմքի տարբեր մասերին ասելա կեր և այդպես 5 ժամ ու կես»:
Մայրն ասում է, որ տղան տուն է վերադարձել բազմաթիվ մարմնական վնասվածքներով և սարսափի մեջ. «Երբ տղաս տուն եկավ դեմքը կապտած էր, աչքերն արյունով լցված, շալվարը պատռված, տղաս ցնորվածի նման էր, ահավոր վախեցած էր մինչև այսօր դեմքի ոսկորներն ու թևերի կապած տեղերը ցավում են, մարմնի վրա բազմաթիվ վնասվածքներ կային»:
Սոնա Սահակյանը դիմում է ոստիկանություն, որտեղ նրան խորհուրդ են տալիս չբողոքել, ավելին, ասում են եթե բողոքես ավելի վատ կլինի: «Ոստիկանություն քրեական հետախուզության պետը՝ Գալստյան Արայիկ անունով, ինձ ասումա, մի բանա՝ եղելա, մի բողոքի, ես էլ եմ էնտեղ եղել, բայց չեմ ծեծել, որ պետք եղավ տղայիդ գլխին ընենց կսարքենք, որ կզարմանաս»:
Մարտունու ոստիկանապետը ևս դեմ է եղել բողոքին՝ «Ոչնչի չես հասնի միայն ժամանակ ու ֆինանսներ ես կորցնելու, ասեց, որ ռազմական ոստիկանության աշխատակիցներն են ծեծել» Մարտունու ռազմական ոստիկանությունում նախ Սոնայի ձեռքից խլել են պայուսակը ապա շան ուղեկցությամբ տարել ՌՈ պետի՝ Հակոբ Վարդանյանի մոտ, ով Սոնայի վրա վայրենու տպավորություն է թողել.
«Մի հատ վայրենի, լավ ենք արել մեր պարտականությունն ենք կատարել, դու չպետք է մեզ սովորեցնես թե ոնց աշխատենք»: Սոնա Սահակյանը բազմաթիվ բողոքներ է գրել ամենատարբեր ատյաններ և ի վերջո ՀՀ ՊՆ 5-րդ կայազորային բաժնում հարուցվել է քրեական գործ ՀՀ քրօրի 375 հոդվածի հատկանիշներով՝ պաշտոնական լիազորությունները չարաշահելը, սակայն որևէ մեկը դեռևս պատասխանատվության չի կանչվել:
Ալիկ Զախարյանը հաշմանդամ է դարձել բանակում
Ալիկ Զախարյանը 5 տարեկանում տուբերկուլյոզով է հիվանդացել և տարիներ շարունակ բուժումներ է ստացել տարբեր առողջական հաստատություններում, նաև հաշվառված հիվանդ է տուբդիսպանսերում:
«Ես տեղյակ էի, որ այս հիվանդությամբ բանակ չեն զորակոչում: փորձեցի հիվանդության պատմությունը վերցնել Մարտունու պոլիկլինիկայից, հիվանդանոցից, բայց չտվեցին, ասեցին չկա, պահել էին, հավանաբար զինկոմիսարիատի հետ փոխադարձ համաձայնության էին եկել», 2001թ-ին հիվանդ տղային բանակ զորակոչելու ոդիսականն է պատմում մայրը:
Ռազմաբժշկական հանձնաժողովը գտել է, որ առողջ է և զորակոչել են բանակ: Ալիկը, չի հրաժարվել զինվորական ծառայությունից: Նրան զորակոչել են Սովետաշենի՝ Հատուկ նշանակության զորամաս, «ասեցի, թող ծառայի մինչև ես հիվանդության փաստաթղթերը պատրաստեմ»:
«Մեկ շաբաթ էր ինչ զորակոչվել էր, զորամասի հրամանատար Սիմոնյան Արթուրն ինձ կանչեց իր մոտ, ասաց, այստեղ ծառայելու համար 500-ից 600 դոլար են տալիս, ասեցի մենք փող չունենք, մեր վիճակը շատ ծանր է, ասեցի կարող եմ 2 տարի աշխատել, էդ աշխատացարձը դուք ստացեք, ինքը չհամաձայնեց, ասումա, երկու տարում ով մեռնի, ով սաղ մնա: Վերադարձա տուն, բայց մտածեցի տղայիս կարողա վնաս տան, ավելի լավ է տունս վաճառեմ»:
Որոշում է տղային ասել տան վաճառքի մտադրության մասին, սակայն մեկ շաբաթ շարունակ Սոնային չի հաջողվում տեսնել կամ որևէ տեղեկություն ստանալ որդու գտնվելու վայրի մասին:
«Վատ կանխազգացում ունեի, մտածում էի փողի համար սպանել են, երբ ասեցի կբողոքեմ, նոր հայտնեցին, որ տղայիս տեղափոխել են Ղարաբաղ, հետագայում իմացա, որ տղաս այդ օրը այդտեղ է եղել, հրամանատարը՝ Արթուր Սիմոնյանը աթոռով խփել է գլխին, 6 կար էին դրել, պահում էին բուժկետում, հետո այստեղից ուղարկել են Հադրութ»:
«Ես չգիտեի, որ գլուխն են ջարդել, սապոգների տակ են տվել էդ վիրավոր գլուխը»
Բռնությունները Ալիկի նկատմամբ շարունակվում է նաև Հադրութի զորամասում: Գլուխը վիրահատած զինվորին այս անգամ դաժան ծեծի է ենթարկում զորամասի բուժկետի պատասխանատու Երջանիկ Համբարձումյան «Բուժտեղամասի պետը դեղահաբ է տալիս, որ տղաս խմի, դեղասհաբն ընկնում է գետնին, նա ստիպում է գետնից վերցնել և խմել, տղաս հրաժարվում է ու բուժկետից դուրս գալիս հետևից գլխին ուժգին հարված է ստանում, ապա բժիշկ համարվող անձը նրան գցում է գետնին, ոտքերով ու ձեռքերով սկսում հարվածել որդուս էնքան, որ տղաս գիտակցությունը կորցնում է»: Չնայած զինվորի նկատմամբ բռնության փաստը հաստատվում է, սակայն Սյունիքի մարզի դատարանը անմեղսունակ է ճանաչում բուժկետի պետին և ազատում պատասխանատվությունից:
Ալիկին տեղափոխում են հոսպիտալից հոսպիտա, սակայն մորը չեն հայտնում նրա վիճակի մասին. «Ես չգիտեի, որ գլուխն են ջարդել, սապոգների տակ են տվել էդ վիրավոր գլուխը»: Տղային հաջողվում է տեսնել Կանազի հոսպիտալ տեղափոխելուց հետո միայն:
«Անճանաչելի էր, ոնց որ իմ էրեխեն չլիներ, աստիճանները ճոճվելով էր իջնում, էն ինչ օրն էր ընկել, իսկական կմախք, ահավոր, իրեն ահաբեկել էին, եթե մորդ ասես, որ քեզ խփել ենք, մորդ էլ կվերացնենք, քեզ էլ, գեներալն էլ իր հերթին էր ասել, էրեխուս ասեցի պատմի, որ էստեղ ես, արդեն անվտանգ ես, ինձ ասում էին գոհ էղի, որ կենդանի է մնացել»:
Այս ընթացքում առաջ է եկել նաև թոքերի հետ կապված խնդիրը և Ալիկը 4,5 ամիս բուժվել է Աբովյանի տուբդիսպանսերում, ապա տեղափոխել են Կանազի հոսպիտալ ու այնտեղից տուն ուղարկել: Մորն ասել են առողջանալուց հետո պիտի վերադառնա ծառայության ու նա հավատացել է:
«Ես էլ չէի կարող բողոքել, եթե նորից իրենց ձեռքն էր ընկնելու, մտածում էի ոնց բողոքեմ կտանեն բանակ ընդեղ կսպանեն, էդպես լռեցի, հետո տեսա որ երեխուս վիճակը գնալով վատանումա… մեծի մարմնով փոքր երեխա է, հիմա էլ բռնեցին էդ օյինը գլխին հանեցին, արդեն չէի կարող լռել»:
Բժիշկներն ախտորոշել են գլխուղեղի օրգանական ախտահարում, ասել են, որ դա շատ ծանր հիվանդություն է, գլխուղեղի բջիջները մահանում են ու աստիճանաբար վիճակը վատանում է, սակայն Սոնա Սահակյանը միջոցներ չունի որդուն բուժելու համար: Այժմ արդեն գեներալ դարձած նախկին զորամասի հրամանատար Արթուր Սիմոնյանի մեղքը Սոնա Սահակյանը չի կարողացել հաստատել:
Նա 2012թ. դիմել է Սերժ Սարգսյանին՝ խնդրելով վերահսկողություն սահմանել, որպեսզի հանցագործներն իրենց արժանի պատիժը ստանան: «Եթե թուրքի կողմից հաշմանդամ դառնար որդիս ցավս մի քիչ մեղմ կյլիներ, բայց որ հայ գեներալն է անձնական շահից ելնելով դաժան ու դանդաղ մահվան դատապարտել անմեղ որդուս ոչ ոքի կողմից չպետք է ներվի»:
Դիմումում Սոնան նշել է ՀՀ պաշտպանության նախարարության խաղաղապահ ուժերի բրիգադի հրամանատար, գեներալ մայոր Արթուր Սիմոնյանի և Հադրութի զորամասի բուժկետի պետ Երջանիկ Համբարձումյանի անունները: